Էլիզաբեթ Բրյուս

Էլիզաբեթ Բրյուս;
Ծնվել է	1317
Ծննդավայր	Շոտլանդիա
Մահացել է	1364
Քաղաքացիություն	Շոտլանդիայի թագավորություն
Ամուսին	Walter Oliphant of Aberdalgy?
Ծնողներ	հայր՝ Ռոբերտ I, մայր՝ NN?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Guardian of Scotland?
Երեխաներ	Sir John Oliphant of Aberdalgie?, Sir Walter Oliphant? և Malcolm Oliphant?

Էլիզաբեթ Բրյուս (1317, Շոտլանդիա - 1364), թագավոր Ռոբերտ Բրյուսի դուստր։

Ամուսնացել է Աբերդալջիի ու Դափլինի լորդ սըր Վալտեր Օլիֆանտի (Օլիֆաունտ) հետ^[3]^[4]։

Օրինականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլիզաբեթի օրինական գոյությունը կասկածի տակ է առել սըր Դեյվիդ Դալրիմփլը (լորդ Հեյլիզ) իր Շոտլանդիայի տարեգիրք աշխատության երկրորդ հատորում^[5]։ Նա Էլիզաբեթ Բրյուսի մասին առաջին անգամ կարդացել է Քրոուֆորդի Պերերի դաս գրքում^[5] և, քանի որ նրա մասին նախկինում չէր լսել, կասկածի տակ է առել նրա գոյությունը^[5]։

Անօրինականությունը հիմնավորելու որևէ վկայություն չկա, բայց այն հիմնվում է երկու հանգամանքի վրա։ Նախ՝ ո՛չ Ֆորդունը, ո՛չ իր հաջորդները չեն նշել Էլիզաբեթի մասին, երկրորդ՝ սըր Դեյվիդ Դալրիմփլը ոչ մի հրովարտակ չէր տեսել, որում Էլիզաբեթը նշված լիներ^[5]։

Դալրիմփլը եզրակացրել է, որ բոլոր կասկածները ցրելու համար պետք է գրանցամատյանում ավելացնել "dilectae sorori nostrae" (մեր սիրելի քույրիկ) արտահայտությունը^[5]։

Կան թագավոր Դավիդ II-ի կողմից ստորագրված շատ արքայական հրովարտակներ, որոնցում նա Էլիզաբեթին անվանում է "dilecte sorori me" - "իմ սիրելի քույրիկ"^[6] և "dilecte sorori nostre" - "մեր սիրելի քույրիկ"^[7]^[8]^[9], որն էլ հենց ցրում է բոլոր կասկածները։ Ընդհանուր առմամբ, նմանօրինակ հրովարտակներ կան, որոնք վերաբերում են Գասքի, Դափլինի, Օչթերթայրի, Նյութայլի, Քինփրոնիի (Քինփրունիի), Թյուրինգզի (Թուրինի) և Դրոմիի (Դրիմմիի) տարածքներին ու բարոնություններին^[10]։ Այսքան շատ հրովարտակների առկայությունը փաստում էր, որ սըր Վալտեր Օլիֆանտն ու իր կինը՝ Էլիզաբեթ Բրյուսը, 1364 թվականին ստացել են նրա եղբոր՝ թագավոր Դավիդ II-ի վերահաստատումը իրենց տարածքների ու բարոնության վերաբերյալ։

Երբ սըր Դեյվիդ Դալրիմփլին ցույց են տվել այս հրովարտակներից մեկը, նա խոստացել է ուղղել իր գրքի հաջորդ հրատարակությունները։ Նա մահացել է 1792 թվականին և այդ ուղղումներն այդպես էլ չեն արվել^[4]։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլիզաբեթի ծննդյան տարեթիվն անհայտ է, բայց նրա մայրը՝ Էլիզաբեթ դե Բուրգը, մահացել է 1327 թվականին։ 1364 թվականին, երբ նրա եղբայրը՝ թագավոր Դավիդ II-ը, վերահաստատում էր նրա ու իր ամուսնու կողմից տարածքների սեփականությունը, Էլիզաբեթ Բրյուսն իհարկե կենդանի էր։ Անհայտ է նաև նրա մահվան տարեթիվը։ Նրա կյանքի ժամանակագրության մեջ ենթադրվում է, որ նա Էլիզաբեթ դե Բուրգի դուստրն էր ու որ նա իր անունն ստացել էր մոր անունից։

Դամբարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլիզաբեթ Բրյուսն ու սըր Վալտեր Օլիֆանտը գերեզմանի համար տապանաքար էին պատվիրել։ Այն պատրաստված էր Թուրնայի մարմարից ու հանդիսանում է իր տեսակի մեջ ամենանուրբ փորագրված հուշարձաններից մեկը Շոտլանդիայում^[11]։ Սըր Վալտեր Օլիֆանտի պառկած դիրքով փորագրության զենք ու զրահի նախշերից կարելի է ենթադրել, որ փորագրությունն արվել է մոտավորպես 1360 թվականին^[12]։ Սակայն նա մահացել էր 1329 թվականին՝ իրեն պատկերող Թուրնայի մարմարե սալի ստեղծումից երեսուն տարի առաջ։ Այն ստեղծելու ամենահավանական պատճառը արքայադստեր (Էլիզաբեթի) համար պատշաճ գերեզմանի պատրաստումն էր։

Հավակնություն շոտլանդական գահին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամենահավանական պատճառը, որ ո՛չ Ֆորդունը, ո՛չ էլ նրա հաջորդները չեն նշել Էլիզաբեթի մասին այն է, որ նա ծնվել է 1327 թվականին իր մոր մահից կարճ ժամանակ առաջ (որին երկու տարի անց հաջորդել է նրա հոր՝ թագավոր Ռոբերտ Բրյուսի մահը 1329 թվականին)։ Այսպիսով, այս ավելի կարևոր իրադարձությունները ստվերել են նրա ծնունդը և վաղ մանկությունը։ Նրա ուշ է ծնվելու հանգամանքը բացատրում է, թե ինչու է նա իր քույր-եղբայրներից ավելի երկար ապրել։ Որպես թագավոր Ռոբերտ Բրյուսի ու Էլիզաբեթ դե Բուրգի կրտսեր զավակ, Էլիզաբեթ Բրյուսը վեցերորդն էր շոտլանդական գահի համար հերթում։

Քելլի ամրոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1360 թվականին Իսահակ Մաքսվելի կնոջ՝ Հելենա Մաքսվելի կողմից Ֆայֆում գտնվող Քելլի ամրոցի կալվածքն ու տարածքները հանձնվել են Էլիզաբեթ Բրյուսին ու սըր Վալտեր Օլիֆանտին^[10]։

Պերի կոչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սըր Վալտեր Օլիֆանտի ու Էլիզաբեթ Բրյուսի ամուսնության ընթացքում (ինչպես նաև իրենց երեխաների կյանքի ընթացքում) առաջին անգամ օգտագործվել են լորդ Օլիֆանտ, լորդ Աբերդալջի և լորդ Դափլին տիտղոսները^[13]^[14]։ Դրանց ստեղծման համար այլ բացատրություն չկա, բացի այն, որ նրանք ազգակցական կապ ունեին թագավորի հետ (նույն կերպ թագավոր Դավիդ II-ը սըր Վալտերի ու Էլիզաբեթի յուրաքանչյուր կալվածք դարձրել էր բարոնություն)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Lundy D. R. The Peerage
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.
↑ The Red Book of Perthshire, by Gordon MacGregor Page 649
↑ ^4,0 ^4,1 The Oliphants in Scotland. Page 6
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Annals of Scotland by Sir David Dalrymple (Lord Hailes). Page 148
↑ The Oliphants in Scotland
↑ The Oliphants in Scotland
↑ The Oliphants in Scotland
↑ The Oliphants in Scotland
↑ ^10,0 ^10,1 The Oliphants in Scotland
↑ Canmore
↑ Canmore
↑ Registrum Magni Sigilli Regum Scotorum, volume V, item 964
↑ The Oliphants in Scotland Page xxviii

[_aac7849ff0390de3-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Lundy D. R. The Peerage

[_e6a5ee40372953ce-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.

[TRBP-3] The Red Book of Perthshire, by Gordon MacGregor Page 649

[TOS1-4] 4,0 ^4,1 The Oliphants in Scotland. Page 6

[auto-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Annals of Scotland by Sir David Dalrymple (Lord Hailes). Page 148

[6] The Oliphants in Scotland

[7] The Oliphants in Scotland

[8] The Oliphants in Scotland

[9] The Oliphants in Scotland

[auto1-10] 10,0 ^10,1 The Oliphants in Scotland

[11] Canmore

[12] Canmore

[13] Registrum Magni Sigilli Regum Scotorum, volume V, item 964

[TOIS-14] The Oliphants in Scotland Page xxviii

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]